Hieronder vind je het overzicht per dag van alle (digitale) workshops tijdens deze digitale Week van Toetsbekwaamheid. Vooraf inschrijven voor de workshops is niet nodig; je kunt aan de workshops deelnemen door simpelweg deel te nemen via de Teams-link in de laatste kolom.
Maandag 30 oktober
09:00-10:00
Andere toetsing, andere borging!
Examencommissies krijgen steeds meer te maken met opleidingen die in hun programma’s het leren maximaal willen bevorderen en daarom (gaan) werken met grote onderwijseenheden, leerwegonafhankelijke toetsing, formatief handelen, programmatisch toetsen, portfoliobeoordelingen en/of holistisch beoordelen. Dit heeft gevolgen voor de toetsing én voor de invulling van de wettelijke taak van examencommissies om de kwaliteit van toetsing te borgen. In deze workshop bespreken we hoe de focus van borgen verschuift van individuele toetsen naar systemen van toetsing. Daarbij is ruimte voor vragen, discussie en uitwisseling.
Irene Biemond, senior onderwijskundig adviseur Hogeschool van Hall Larenstein en op oprichter Community of Practice Examencommissies en innovatief onderwijs
Sylvia Heeneman, hoogleraar Competentiegericht opleiden en toetsen & voorzitter examencommissie, Universiteit Maastricht
10:30-11:30
WAUW tool: waarderen van authentiek en uniek werkplekleren
Beroepsopleidingen behelzen altijd leren op de werkplek. Leren van en in de praktijk is dan ook een belangrijk onderdeel van het leerproces van de student. Niet alle werkplekken zijn echter hetzelfde. Allerlei aspecten maken dat de ervaring tijdens het werkplekleren zeer kan verschillen en dat de student er andere dingen leert dan vooraf verwacht of gehoopt. De student zal dan ook niet op iedere werkplek aan elke leervraag kunnen werken. Het is daarom belangrijk om de student aan het begin van de stage te helpen met het krijgen van een goed beeld van de mogelijkheden van de werkplek zodat hij of zij de leervragen hierop kan afstemmen. De WAUW tool is ontwikkeld om zowel de student als de begeleider op de werkplek te helpen in dit proces.
Tijdens deze sessie wordt een toelichting gegeven op hoe de WAUW tool tot stand is gekomen en hoe deze kan worden ingezet in het onderwijs. Ook krijgen deelnemers de kans om zelf een eerste ervaring op te doen met het gebruik van de tool.
Andrea Oudkerk-Pool, Onderwijskundige International Business, Onderzoeker Lectoraat Technology Enhanced Assessment, Fontys Hogescholen
Geerte Bodenstaff, Lerarenopleider Gezondheidszorg en welzijn, Fontys lerarenopleiding Tilburg
Dorieke Swinkels-Veldt, Onderwijswetenschapper & Lerarenopleider, Fontys Hogescholen
11:00-12:00
ChatGPT for dummies
Tijdens deze sessie wordt ‘in gesprek met ChatGPT’ de functie ChatGPT uitvoerig besproken. Thema’s die onder andere aan bod komen zijn:
– Voor- en nadelen van artificial intelligence
– Voor- en nadelen Chat GPT in onderwijs
– ChatGPT voor docenten hoger onderwijs
– ChatGPT voor studenten hoger onderwijs
– Werkt de controle op ChatGPT? Twee controleprogramma’s.
Ook gaan we uiteen voor discussie in kleine groepen.
Liesbeth Nederlof, Docent BDB, Hogeschool Utrecht
13:00-14:00
Beoordelen en Beslissen bij versnellen in het voortgezet onderwijs
Een klassenraad mag in Vlaanderen autonoom beslissen om een leerling een jaar te laten versnellen. Diezelfde klassenraad is ook bevoegd om autonoom te beoordelen of iemand cognitief sterk functionerend is. Deze nieuwe regelgeving beroerde de gemoederen flink en werd niet door iedereen toegejuicht. Immers, welke criteria zijn er voorhanden om te beslissen wie in aanmerking komt om te versnellen? En op welke manier dient de leerling aan te tonen dat hij over de nodige kennis en vaardigheden beschikt? Wat doen we met hiaten in de kennis en wat met de cesuur? Er komt veel verantwoordelijkheid bij het docententeam te liggen en voor de directie vraagt het een stevige voorbereiding om met weerstand en vragen om te gaan. In deze workshop kijk je kritisch mee naar scenario’s die berusten op een
wetenschappelijke onderbouwing. Je krijgt good practise voorbeelden en een leidraad.
Liv van Hyfte, Beleidsmedewerker, Koninklijk Atheneum Ekeren (BE)
15:00-16:00
Duurzame verankering van toetsbekwaamheid in het hoger onderwijs
Een van de doelen van het project ‘Je Ogen Uitkijken’ was het bevorderen en vervolgens duurzaam verankeren van toetsbekwaamheid van docenten in het hoger onderwijs.
Aan de hand van 9 casussen, aangeleverd door evenzoveel Nederlandse hogescholen, is onderzocht wat effectieve elementen en factoren zijn om daadwerkelijk te zorgen dat toetsbekwaamheid binnen de hogeschool succesvol kan worden verankerd. We presenteren tijdens deze sessie de resultaten die uit dit onderzoek zijn voortgekomen.
Jeroen van der Linden, Onderzoeker, Hogeschool van Arnhem & Nijmegen
Kyle van den Langenberg, Onderzoeker, Hogeschool van Arnhem & Nijmegen
Dinsdag 31 oktober
09:00-10:00
Ontwikkeling van een Landelijke Voortgangstoets
Sinds september 2022 is het TOF project (Toetsing Opleidingen Fysiotherapie) van start gegaan. In dit project werken we met verschillende hogescholen, het werkveld en de beroepsvereniging samen aan de ontwikkeling van een landelijke voortgangstoets fysiotherapie (LVT).
Een voortgangstoets is een ontwikkelingsgerichte, schriftelijke toets die de kennis van het gehele curriculum op eindniveau tweemaal per jaar test en aanzet tot continu leren en verbeteren. De voortgangstoets heeft verschillende functies: een toetsfunctie, een leerfunctie en een evaluatieve functie. Hoewel de voortgangstoets bij de meeste opleidingen summatief wordt ingezet (gericht op selecte: slagen of zakken), wordt deze LVTF bij de opleidingen Fysiotherapie ‘formatief’ ingezet (gericht op ontwikkeling: leren en verbeteren). Tijdens onze inspiratiesessie nemen we jullie mee in de ontwikkeling van een voortgangstoets: Hoe construeer je deze toets? Hoe kom je tot een duurzame samenwerking binnen de verschillende opleidingen? Hoe borg je de implementatie van de toets in je onderwijs? En hoe geef je de verschillende functies van de toets vorm?
Loes van den Berg, Docent opleiding Fysiotherapie, lid examencommissie, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Ralph Saris, Docent opleiding Fysiotherapie, lid toetscommissie, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Marjo Maas, Hoofddocent opleiding Fysiotherapie, onderwijskundig
10:00-11:00
Programmatisch onderwijs en toetsen in de praktijk
De opleiding Communicatie van de HU werkt al ruim 7 jaar volgens de principes van Programmatisch Onderwijs en Toetsen. We delen graag met je onze ervaringen. Waar liepen en lopen we tegenaan bij de ontwikkeling, de doorontwikkeling en waar staan we nu. Welke vervolgstappen willen we nog maken? Hoe houd je het betaalbaar. En misschien nog wel het belangrijkste: hoe ervaren studenten en docenten het Programmatische Onderwijs?
Zwanet Draadjer, Manager opleiding Communicatie, Hogeschool Utrecht
Ruben van der Weijden, Manager opleiding Communicatie en voorzitter van het Landelijk Overleg Communicatieopleidingen, Hogeschool Utrecht
11:00-12:00
Inzetten van formatief evalueren voor het aanleren van onderzoekend vermogen
In het HBO richten we ons niet primair op het opleiden van onderzoekers, maar we hechten wel waarde aan het ontwikkelen van onderzoekend vermogen bij onze studenten, zodat zij een bijdrage kunnen leveren aan de ontwikkeling van hun beroepspraktijk. Dit brengt de uitdaging met zich mee om niet alleen onderzoeksvaardigheden over te brengen, maar ook om studenten te begeleiden bij het verbinden van theoretische kennis met praktijkervaring, en in te groeien als volwaardige professionals. Dit vereist van begeleiders een breder scala aan expertise dan uitsluitend de beheersing van onderzoeksvaardigheden. In deze sessie bespreken we daarom met elkaar de complexiteit van het begeleiden van onderzoekend vermogen en gaan we aan de slag met de formatieve evaluatiecyclus als begeleidingstool.
Nienke Boere, Promovendus en onderzoeker lectoraat Beroepsonderwijs, Hogeschool Utrecht
12:00-13:00
Ontwerpkeuzes voor programmatisch toetsen
Een groeiend aantal hbo-opleidingen in Nederland heeft programmatisch toetsen geïmplementeerd als een nieuwe benadering van toetsen. De theoretische principes die als basis kunnen dienen voor het ontwerp van programmatisch beoordelen zijn beschreven in de literatuur. Opleidingen maken op basis van de principes verschillende specifieke ontwerpkeuzes, passend bij hun eigen context. In deze sessie geven we op basis van een NRO-overzichtsstudie inzicht in welke ontwerpkeuzes hbo-opleidingen maken bij het implementeren van programmatisch toetsen en welke overwegingen en ervaringen ze daarbij hebben gehad.
Liesbeth Baartman: Lector toetsing & beoordelingsvraagstukken Lectoraat Beroepsonderwijs, Hogeschool Utrecht
Bas Agricola: Hogeschool hoofddocent, Pabo en Lectoraat Beroepsonderwijs, Hogeschool Utrecht
13:00-14:30
Help je mee met de ontwikkeling van een one-pager formative assessment?
Hoe kun je docenten kort informeren over principes van ‘formative assessment’; bijvoorbeeld binnen de gestelde kaders van de faculteit Civiele Techniek & Geowetenschappen aan de TU Delft? In deze interactieve sessie ga je met de andere deelnemers aan de slag om input te leveren aan de hand van deze casus. Ook is er ruimte om feedback te geven op de huidige oplossing om zo door te werken aan de iteratie. Dat maakt deze sessie een combinatie tussen kennis halen en brengen!
Milly Matthijs, Onderwijs- en toets adviseur – Faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen, TU Delft
Márta Pellek, Onderwijsadviseur – Faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen, TU Delft
14:30-16:00
Beoordelen met enkel narratieve feedback? Let op: deze workshop is een rondetafel-gesprek!
Bij de Educatieve Master Primair Onderwijs, een 2-jarige master aan de Erasmus Universiteit Rotterdam voor leraren primair onderwijs, toetsen we op programmatische wijze. We hebben een vrij radicale aanpak, omdat we alléén narratieve feedback geven. Geen cijfers, geen voldoendes, geen ‘aan de maat’, ook niet per eindterm waar een datapunt aan raakt. Tot op heden heb ik geen andere opleiding gevonden die ook zo werkt. Ik zal daarom kort uitleggen waarom we alleen narratieve feedback geven, en dan hoop ik in gesprek te gaan over wat een goede manier is om dit aan te pakken, gegeven het spanningsveld tussen beslissen en ruimte geven om te leren.
Rob Kickert, Universitair Docent EMPO, EUR & Wetenschappelijk medewerker NIVOZ
Woensdag 1 november
10:00-11:00
Krachtig Curriculum Methodiek: een aanpak om een krachtig curriculum te ontwerpen en ontwikkelen
Om docenten te ondersteunen bij een curriculumherziening of nieuw ontwerp, ontwikkelden wij in de afgelopen jaren een praktische methodiek: de Krachtig Curriculum Methodiek (KCM). Deze methodiek bestaat uit vijf iteratieve fasen en biedt teams structuur en houvast om het proces gericht te doorlopen met als resultaat een kloppend en volledig curriculumontwerp, incl toets- en afstudeerprogramma. Vanuit dit ontwerp kunnen teams het onderwijs en toetsing ontwikkelen en uitvoeren. Het ontwerp (grof en gedetailleerd) is de basis voor actueel, doordacht en samenhangend onderwijs en toetsing dat past bij de doelgroep.
Marieke van den Hout, Onderwijskundig adviseur, projectleider, docent/docentopleider, Met Daadkracht
Karin van Beek, Onderwijskundig adviseur, projectleider, facilitator, Met Daadkracht
11:00-12:30
Gesprekstool Toetsbekwaamheid bij beoordelen en beslissen
Met je team werken aan succesvolle, voortdurende toetsbekwaamheid binnen het proces van beoordelen en beslissen? Het kan met de nieuwe gesprekstool ‘toetsbekwaamheid bij beoordelen en beslissen’!
Binnen het HAN Leernetwerk Eigentijds beslissen en beoordelen zijn we aan de slag gegaan met één van de doelen van het project ‘Je Ogen Uitkijken’. Namelijk, het bevorderen en vervolgens duurzaam verankeren van toetsbekwaamheid van docenten in het hoger onderwijs.
In het studiejaar 2022-2023 is er binnen dit netwerk gewerkt aan een doorontwikkeling van het bestaande zelfevaluatie instrument ‘examinatoren’ . Deze doorontwikkeling heeft geresulteerd in een gesprekstool ‘toetsbekwaamheid bij beoordelen en beslissen’.
Met deze tool krijg je inzicht in je eigen toetsbekwaamheid en van collega’s die ook betrokkenen zijn binnen de processen ‘beoordelen en beslissen’.
In deze workshop ga je na een korte presentatie van de gesprekstool, er zelf mee aan de slag!
Benieuwd hoe staat het met jouw toetsbekwaamheid binnen het proces van beoordelen en/of beslissen?
Neem dan deel aan deze workshop!
Lambert Zaad, Docent en onderwijsontwerper, Hogeschool van Arnhem & Nijmegen
Sabrina Bloemen, Toetsdeskundige en onderwijskundig adviseur, Hogeschool van Arnhem & Nijmegen
Jessica Koning, Toetsdeskundige, Hogeschool van Arnhem & Nijmegen
Marion van de Wijdeven, Adviseur en trainer, Hogeschool van Arnhem & Nijmegen
13:00-13:30
Hoe studenten effectieve leerstrategieën gebruiken: Een kwalitatieve vergelijking tussen verschillende gebruikers
Hoewel veel onderzoek uit de cognitieve psychologie inzichten heeft opgeleverd in effectieve leerstrategieën, bestaat er nog steeds een discrepantie tussen wat onderzoek aanbeveelt en wat studenten doen. Als duurzame strategie, kunnen docenten effectieve leerstrategieën in hun lessen gebruiken en deze expliciet maken aan hun studenten. De effecten van instructie op het gebruik door de studenten zijn echter onduidelijk. In dit onderzoek hebben we onderzocht hoe eerstejaars engineeringstudenten zich voorbereiden op hun lessen en examens, met specifieke aandacht voor deze leerstrategieën. De resultaten laten de verschillen zien tussen leren voor tentamen versus leren voor de lange termijn en bieden inzicht in toekomstige interventies van docenten.
Gabriel Taban, Docent Fontys Engineering, Fontys Hogescholen
15:00-16:00
Ontwikkeling professionaliseringslijn toetsing binnen de Radboud Universiteit
Binnen de Radboud universiteit wordt de kwaliteit van toetsing steeds meer als belangrijk ervaren en tegelijkertijd staat de ontwikkeling van toetsbekwaamheden van docenten nog in de kinderschoenen, zeker in vergelijking met de HBO’s. Momenteel zijn we bezig met de ontwikkeling van een professionaliseringslijn voor zowel examinatoren als examencommissieleden.
Het spanningsveld waarin we hierin verkeren is dat docenten behoefte hebben hun toetsbekwaamheid te verhogen en tegelijkertijd veel werkdruk ervaren door onderzoek en onderwijs.
Tijdens deze workshop gaan we samen aan de slag met voorbeelden van toetsbekwaamheden die je op een activerende, motiverende en flexibele manier kunt aanbieden.
Maarten de Boer, Onderwijsadviseur Radboud universiteit
Julia Wilkenloh, Onderwijsadviseur, Radboud universiteit
Vrijdag 3 november
09:30-10:30
Borging van innovatieve vormen van toetsing
In deze workshop presenteren we een model dat in ontwikkeling is in de Hogeschool Utrecht voor de borging van verschillende vormen van toetsing, zoals programmatisch toetsen en toetsen in grote eenheden. Het is een gespreksmodel voor de examencommissie en de opleiding om de keuzes die in het ontwerpproces te bespreken en de gevolgen van die keuzes voor het borgen van de kwaliteit. Samen onderzoeken we of dit een werkbaar instrument is en hoe dit in jouw opleiding in te zetten is. Het instrument is nog niet uitontwikkeld, dus we zijn óók op zoek naar jouw input voor verdere verbetering ervan.
Pauline Fuhri Snethlage, Voorzitter examencommissie, toetsexpert TLN-Hogeschool Utrecht
Aline Brandts, Coördinator leergang examencommissies TLN-Hogeschool Utrecht
11:00-12:00
De rol van het Criterium Gericht Interview (CGI) binnen programmatisch toetsen
Met een Criterium Gericht Interview (CGI) kun je aanzetten dat een student n.a.v. een (grotere) onderwijseenheid gaat oogsten en leren over het eigen professioneel handelen. In deze workshop gaan we verder in op dit hoezo en hoe van zo’n CGI.
Manon Beetstra, Toetsexpert en jaarcoördinator/docent bij de opleiding Communicatie, Hogeschool Utrecht
13:00-14:00
Samen met studenten formatief evalueren co-reguleren om zelfregulatie in leren te stimuleren
Het proces van formatief evalueren en het proces van leren zelf-reguleren hebben veel overeenkomsten en worden daarom vaak aan elkaar gekoppeld. In beide processen is het belangrijk leerdoelen te stellen, leren vorm te geven en monitoren, leren te analyseren, feedback te geven op leren en vervolgstappen in leren te zetten. Voor veel docenten is daarom een doel van het inzetten van FE in de les om studenten/leerlingen meer verantwoordelijkheid over hun eigen leren te geven. Maar hoe doe je dat precies? Co-reguleren van het leren, dus samen dit proces op een interactieve manier vormgeven, is goede manier om dit in de les voor elkaar te krijgen. In deze workshop neem je een kijkje in andermans keuken en leer je hoe verschillende docenten dit hebben aangepakt in hun eigen lesgeven en krijg je een oefening die helpt om zelf ook aan de hand van co-regulatie formatief evalueren vorm te geven in je eigen lespraktijk.
Marijke Veugen, Onderzoeker, Wageningen University & Research
14:00-15:00
Actualiseren conceptmap: help je mee het begrip ‘toetsing’ te operationaliseren?
Zo’n tien jaar geleden is het instrument Bewust en Bekwaam Toetsen en Beoordelen ontwikkeld. Doel van het instrument was om docenten van lerarenopleidingen de gelegenheid te geven zich verder (inhoudelijk) te bekwamen op alle aspecten rondom toetsing, zodat zij hierover kunnen onderwijzen binnen de lerarenopleidingen. Het instrument bestond uit een conceptmap waarin het begrip ‘toetsing’ is geoperationaliseerd en uit kennistoetsen. Vanaf 2020 was dit instrument helaas niet meer online toegankelijk. Het afgelopen jaar is werk verzet om dit instrument weer volledig toegankelijk te maken, voor alle docenten in het hoger (beroeps)onderwijs. Nu is er de afgelopen jaren in het hoger onderwijs een toenemende aandacht voor toetsbekwaamheid en zijn er veel ontwikkelingen op het gebied van toetsing. Actualisatie van het instrument, zowel van de conceptmap, als van de daaraan gekoppelde toetsen is daarom nodig.
Wil jij ons tijdens deze sessie helpen om de conceptmap te actualiseren? Welk aspecten rondom toetsing zouden zeker opgenomen moeten worden in deze conceptmap? We willen graag gebruik maken van jouw expertise en nodigen je dan ook van harte uit deel te nemen aan deze sessie!
Marion van de Wijdeven, Adviseur en trainer, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen